Ψυχοδυναμική Θεραπεία

Τι είναι η ψυχοδυναμική θεραπεία;

Ψυχοδυναμική Θεραπεία στην Αθήνα από τη Σμαρούλα Κυριαζίδη.

Η ψυχοδυναμική θεραπεία αποτελεί εξέλιξη της ψυχαναλυτικής προσέγγισης και αντλεί το θεωρητικό της υπόβαθρο από το έργο του Sigmund Freud και των μεταγενέστερων ψυχαναλυτών. Πρόκειται για μία σε βάθος μορφή θεραπείας μέσω του λόγου, η οποία στοχεύει στην κατανόηση των ασυνείδητων διεργασιών που διαμορφώνουν τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές του ατόμου.

Αν και διατηρεί βασικές αρχές της ψυχανάλυσης —όπως η διερεύνηση της πρώιμης εμπειρίας, η σημασία της μεταβίβασης και η ερμηνεία του ασυνειδήτου— η ψυχοδυναμική θεραπεία τείνει να είναι περισσότερο εστιασμένη σε τρέχοντα προβλήματα και στην επίδρασή τους στη λειτουργικότητα του προσώπου.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ ψυχοδυναμικής και ψυχαναλυτικής θεραπείας;

Και οι δύο μορφές θεραπείας στηρίζονται στην εξερεύνηση του ασυνειδήτου και των εσωτερικών συγκρούσεων. Ωστόσο, διαφέρουν κυρίως στον τρόπο και στην ένταση της εφαρμογής:

Η ψυχαναλυτική θεραπεία προϋποθέτει συνήθως μεγαλύτερη συχνότητα συνεδριών και εντονότερη εστίαση στη δυναμική της θεραπευτικής σχέσης, ιδιαίτερα στη μεταβίβαση.
Η ψυχοδυναμική θεραπεία έχει συχνά μικρότερη διάρκεια και είναι περισσότερο προσανατολισμένη στην κατανόηση των επαναλαμβανόμενων μοτίβων, όπως αυτά εκδηλώνονται στη ζωή του ατόμου, χωρίς απαραίτητα την πλήρη αναβίωσή τους εντός της θεραπευτικής σχέσης.

Αν και λιγότερο εντατική, η ψυχοδυναμική θεραπεία διατηρεί την εστίασή της στη δομή της ψυχικής πραγματικότητας, όχι απλώς στη συμπτωματολογία.

Πότε ενδείκνυται η ψυχοδυναμική θεραπεία;

Η ψυχοδυναμική προσέγγιση ενδείκνυται ιδιαίτερα όταν το άτομο βιώνει:
Εμμένουσα καταθλιπτική διάθεση
Δυσκολίες στη σύναψη ή διατήρηση ουσιαστικών σχέσεων
Επαναλαμβανόμενες διαπροσωπικές συγκρούσεις
Εμπειρίες εσωτερικού κενού ή απώλειας νοήματος
Χρόνιο άγχος, κοινωνική απόσυρση ή ενοχή
Ψυχοσωματικά συμπτώματα ή θέματα σωματικού πόνου χωρίς οργανική αιτία

Μπορεί επίσης να εφαρμοστεί υποστηρικτικά σε περιπτώσεις διατροφικών διαταραχών, διαταραχής προσωπικότητας (ιδίως οριακού τύπου), καθώς και σε εφήβους και παιδιά, ανάλογα με το πλαίσιο και τη θεραπευτική διαθεσιμότητα.

Ποιος μπορεί να ωφεληθεί από την ψυχοδυναμική θεραπεία;

Κατάλληλοι υποψήφιοι για ψυχοδυναμική θεραπεία είναι άτομα που έχουν:

Ικανότητα εσωτερικής παρατήρησης και αναστοχασμού
Ενδιαφέρον για την κατανόηση του εαυτού σε βάθος
Διάθεση να εμπλακούν σε μία σταδιακή, εξελικτική διεργασία αλλαγής
Συνείδηση ότι τα προβλήματα δεν προκύπτουν μόνο εξωτερικά, αλλά εδρεύουν και σε ασυνείδητους ψυχικούς μηχανισμούς

Η θεραπεία απευθύνεται όχι μόνο σε όσους βιώνουν οξεία δυσφορία, αλλά και σε όσους αναζητούν ερμηνεία και νοηματοδότηση των υπαρξιακών τους ερωτημάτων.

Πόσο διαρκεί η ψυχοδυναμική θεραπεία;

Η διάρκεια της θεραπείας ποικίλει ανάλογα με το αίτημα, την ψυχική συγκρότηση και τη θεραπευτική σχέση. Σε γενικές γραμμές, είναι μικρότερη από την κλασική ψυχαναλυτική εργασία, ωστόσο δεν είναι βραχυπρόθεσμη με την έννοια της «άμεσης επίλυσης». Απαιτεί χρόνο, συνέπεια και εμβάθυνση, και οι μεταβολές που προκύπτουν τείνουν να είναι σταθερές και διαρκείς.

Τι να περιμένετε από την ψυχοδυναμική θεραπεία

Η ψυχοδυναμική θεραπεία αποτελεί ένα ασφαλές ψυχικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο ο θεραπευόμενος καλείται να στραφεί προς τον εσωτερικό του κόσμο – έναν κόσμο συχνά ανεξερεύνητο, γεμάτο σιωπές, μνήμες, αντιφάσεις και επιθυμίες. Μέσα από τον ελεύθερο συνειρμό, την αναδίφηση των ονείρων και την παρατήρηση των διαπροσωπικών σχέσεων – και κυρίως της θεραπευτικής σχέσης – αναδύονται βαθύτερες αλήθειες του εαυτού, συναισθήματα που είχαν αποκοπεί από τη συνείδηση και πρότυπα συμπεριφοράς που επαναλαμβάνονται, συχνά σιωπηλά, στη ζωή του ατόμου.

Ο στόχος δεν είναι απλώς η ύφεση των συμπτωμάτων, αλλά η μεταμόρφωση του ψυχικού βιώματος. Η θεραπεία ενισχύει την ικανότητα του ανθρώπου να κατανοεί και να αντέχει τα συναισθήματά του, να αναγνωρίζει τις εσωτερικές του συγκρούσεις, να βλέπει τον εαυτό του και τους άλλους με περισσότερη διαύγεια και λιγότερη άμυνα. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, ενισχύεται η αυτοεκτίμηση, διευρύνεται η πρόσβαση στο δημιουργικό δυναμικό του ατόμου και καλλιεργείται η δυνατότητα για βαθύτερες και αυθεντικότερες σχέσεις.

Η θεραπευτική προσέγγιση

Στην ψυχοδυναμική εργασία, δίνεται έμφαση στο παρόν αλλά και στο παρελθόν· στις συνδέσεις που χτίζονται αθόρυβα ανάμεσα στις πρώιμες εμπειρίες και στα σημερινά αδιέξοδα. Ο θεραπευτής ακούει με προσοχή, όχι μόνο τα λόγια αλλά και τα κενά ανάμεσα στις λέξεις – όσα δεν ειπώνονται. Η μεταβίβαση, δηλαδή η μεταφορά συναισθημάτων και στάσεων από άλλες σημαντικές σχέσεις στη θεραπευτική σχέση, αποτελεί εργαλείο κατανόησης και επεξεργασίας του ψυχικού υλικού.

Η διαδικασία

Ο θεραπευόμενος καλείται να μιλήσει ελεύθερα – χωρίς λογοκρισία – για ό,τι αναδύεται στο νου: σκέψεις, εικόνες, αναμνήσεις, συναισθήματα, όνειρα. Ο θεραπευτής παρατηρεί, ερμηνεύει και βοηθά τον θεραπευόμενο να δει κάτω από την επιφάνεια των πραγμάτων. Οι προβολές, οι εσωτερικές συγκρούσεις, οι μηχανισμοί άμυνας γίνονται σιγά σιγά ορατοί. Και μέσα από την αναγνώρισή τους, γεννιέται η δυνατότητα για αλλαγή.

Η σχέση

Η ίδια η θεραπευτική σχέση λειτουργεί ως καθρέφτης – μια δυναμική εμπειρία στην οποία οι παλιές σχέσεις “παίζονται ξανά”, αυτή τη φορά με επίγνωση. Με σεβασμό, εμπιστοσύνη και συνέπεια, οικοδομείται ένας χώρος όπου μπορεί κανείς να δει τον εαυτό του καθαρότερα, να πενθήσει, να αποδεχτεί, να μεταμορφώσει.

Ο θεραπευτής

Η επιλογή του ψυχοδυναμικού θεραπευτή είναι ουσιώδης. Πέρα από την επιστημονική του κατάρτιση, σημασία έχει να δημιουργείται ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης, όπου ο θεραπευόμενος μπορεί να αφεθεί και να εξερευνήσει το πιο προσωπικό και ευάλωτο κομμάτι του εαυτού του.