Γυναικείες φαντασιώσεις – μια συνέντευξη για το ELLE Μαρτίου.
Γυναικείες φαντασιώσεις – μια συνέντευξη για το ELLE Μαρτίου.
Το ELLE βουτά βαθιά στη θηλυκή σεξουαλική επιθυμία επιχειρώντας να φωτίσει τις πιο κρυφές γωνιές του μυαλού και του κορμιού μας, τις γυναικείες φαντασιώσεις
Πριν από λίγες εβδομάδες η Gillian Anderson κάλεσε από τον λογαριασμό της στο instagram τις γυναίκες όλου του κόσμου να μοιραστούν μαζί της τις φαντασιώσεις τους. «Οι πιο μύχιες φαντασιώσεις και οι πιο κρυφοί μας φόβοι είναι κλειδωμένα μέσα μας, μέχρι να συναντήσουμε κάποιον με το κλειδί. Ορίστε λοιπόν το δικό σας κλειδί», λέει στο βίντεο που δημοσίευσε στις αρχές Φεβρουαρίου. Η ίδια δήλωσε πως πενήντα χρόνια μετά την κυκλοφορία του βιβλίου της Nancy Friday My Secret Garden: Women’s Sexual Fantasies (Ο μυστικός μου κήπος: οι γυναικείες σεξουαλικές φαντασιώσεις, που δεν έχει μεταφραστεί από κάποιον ελληνικό εκδοτικό οίκο), σκοπεύει να ξαναπιάσει το θέμα των γυναικείων φαντασιώσεων, γράφοντας την αντίστοιχη εκδοχή για τον 21ο αιώνα. Η ιδέα τής ήρθε κατά την προετοιμασία της για τον ρόλο της Τζιν Μίλμπουρν, της απίθανης και απελευθερωμένης σεξολόγου στη σειρά Sex Education, για τις ανάγκες του οποίου διάβασε το βιβλίο της Friday.
Κσθόλου τυχαία, το My Secret Garden εκδόθηκε για πρώτη φορά στα επαναστατημένα και απελευθερωμένα ’70s και μέσα στις δεκαετίες αγκαλιάστηκε από εκατομμύρια γυναίκες, γιατί πολύ απλά έδωσε φωνή στη γυναικεία επιθυμία, έπειτα από αιώνες ενοχών, καταπίεσης και σιωπής. «Εξακολουθούν οι γυναίκες να παραμένουν σιωπηλές; Υποθέτω ότι αυτό είναι ένα από τα πράγματα που θα ανακαλύψουμε. Ελπίζω ότι οι φωνές σας από διαφορετικές εθνικότητες και υπόβαθρα θα ρίξουν φως στο πόσο μακριά έχουμε φτάσει από το 1973», γράφει σε άρθρο της στον ξένο τύπο και το μόνο σίγουρο είναι πως το θέμα των γυναικείων φαντασιώσεων παραμένει έως και σήμερα καυτό όσο και η φλόγα της ηδονής.
Μεσότιτλος A Room of One’s Own
Τι συμβαίνει λοιπόν στις πιο σκοτεινές γωνιές του μυαλού και του κορμιού της γυναίκας του 21ου αιώνα; Παρόλη την απελευθέρωση της εποχής που διανύουμε, εξακολουθούν οι φαντασιώσεις να θεωρούνται ταμπού για πολλούς; Σύμφωνα με την αμερικανική πλατφόρμα Hims & Hers και την έρευνα με τίτλο «Let’s Talk About Sex: The 2022 Report», για ένα θέμα τόσο καυτό όσο είναι το σεξ, που οι αναζητήσεις γι’ αυτό ξεπερνούν τα 11 δις και επομένως ακόμα και τον πληθυσμό της Γης, είναι παράδοξο το ότι ακόμα επικρατεί «μια μυστικοπάθεια» γύρω από αυτό: «το 1/3 των Αμερικανίδων έχει κάποιο σεξουαλικό βοήθημα για το οποίο ο σύντροφός τους δεν γνωρίζει», λένε τα αποτελέσματα της έρευνας. Η δρ Σμαρούλα Κυριαζίδη, σεξολόγος, ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια σεξουαλικών δυσλειτουργιών, δίνει τον παλμό στη δική μας πλευρά του Ατλαντικού: «οι Ελληνίδες πλέον μιλάνε περισσότερο για τις φαντασιώσεις τους, είναι πιο ανοιχτές. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, οι άντρες ήταν πιο παραστατικοί, ενώ οι γυναίκες δεν έδιναν τόσες λεπτομέρειες σχετικά με τις φαντασιώσεις τους. Σήμερα τα πράγματα δείχνουν να έχουν αλλάξει. Αυτό έχει βέβαια να κάνει και με την ιδιοσυγκρασία και τα “ψυχικά πνεύματα” κάθε γυναίκας. Υπάρχουν γυναίκες πιο γλαφυρές, όπως υπάρχουν και άλλες που τις χαρακτηρίζει μια συστολή -χαρακτηριστικό ούτως ή άλλως πιο γυναικείο-, αλλά γενικά είναι πιο εκδηλωτικές» – τουλάχιστον όσον αφορά στην αποκάλυψη των ερωτικών τους σκέψεων στον ψυχολόγο.
Στους συντρόφους μας όμως μιλάμε για όσα κατακλύζουν το μυαλό μας και ξυπνούν την ηδονή στο σώμα; Με εκείνους που μοιραζόμαστε το κρεβάτι, αλλά και το κορμί μας, άραγε τολμάμε να μοιραστούμε τις φαντασιώσεις μας; «Το ότι π.χ. μεγαλύτερο ποσοστό γυναικών πειραματίζεται με τη σεξουαλικότητά του από ό,τι την προηγούμενη πενταετία ή δεκαετία είναι δεδομένο». Όμως το ότι πλέον πολλές γυναίκες έχουν κάποιο βοήθημα, κι ας μην το αναφέρουν στους ή τις συντρόφους τους, δεν είναι αναγκαστικά κακό, σύμφωνα με την δρ Κυριαζίδη. «Κάποια πράγματα», εξηγεί η ειδικός, δεν πειράζει να παραμένουν κεκλεισμένων των θυρών. Κάθε γυναίκα, όπως και κάθε άτομο, χρειάζεται έναν ψυχικό προσωπικό χώρο, στον οποίο ο άλλος δεν έχει πρόσβαση. Και αυτό άλλωστε είναι πολύ σημαντικό ακριβώς για να δουλέψει η φαντασίωση. Ένα μέρος της φαντασίωσης είναι και να παραμένει κρυφή, κάτι που το γνωρίζω μόνο εγώ. Αν είναι δημόσια, χάνει κάτι από τη λάμψη της, κάτι από τη δύναμή της».
Μεγάλη μερίδα των ειδικών στέκεται στο ότι αποκαλύπτοντας στον ή στη σύντροφό μας τις πιο κρυφές μας σκέψεις ενισχύεται το δέσιμο του ζευγαριού, δημιουργώντας έναν ακόμα πιο ισχυρό συνδετικό κρίκο μεταξύ τους. «Υπάρχουν όμως πολλές περιπτώσεις που η αφοπλιστική ειλικρίνεια όσον αφορά τη φαντασίωση διαλύει τη σχέση», τονίζει η ίδια. «Το θέμα είναι πώς αυτή η αποκάλυψη θα έρθει μέσα στη σχέση, αν θα τη βοηθήσει, σε ποιο σημείο της σχέσης θα έρθει. Έχει να κάνει με το τάιμινγκ, το πότε μοιράζεται κανείς με τον/την σύντροφό του τις ερωτικές σκέψεις του, γιατί συχνά προκύπτουν συναισθήματα ανταγωνισμού, ζήλιας και αρκετά ερωτηματικά: ”Γιατί μου το είπε τώρα αυτό;” ή “για ποιον λόγο χρειάζεται κάτι τέτοιο για να ερεθιστεί;”. Αλλά κυρίως έχει να κάνει με τον χαρακτήρα του άλλου. Ένας άντρας που είναι πολύ ζηλιάρης, ακούγοντάς μας να του λέμε ότι έχουμε φαντασίωση με έναν συνάδελφο ή ότι για να τελειώσουμε μάς σκεφτόμαστε σε τρίο με έναν άλλον άντρα, μάλλον δεν θα αντιδράσει πολύ καλά. Και μόνο δημιουργώντας του την εικόνα, προκύπτουν άλλα ζητήματα. Ο σκοπός είναι η φαντασίωση να ερεθίσει και τους δύο. Αν τον έναν τον ερεθίζει και στον άλλον δημιουργεί ζητήματα σεξουαλικής λειτουργίας, δεν έχει νόημα. Εκεί είναι χρήσιμη η φειδωλή διάθεση».
Μεσότιτλος Φαντασίωση ή/και πραγματικότητα;
«Είναι σημαντικό να γίνει ο εξής διαχωρισμός», καταλήγει η δρ Κυριαζίδη. «Η φαντασίωση είναι μια ενδοψυχική εικόνα, την οποία δημιουργεί το άτομο για να μπορέσει να ερεθιστεί πρώτα ψυχικά και μετά σωματικά. Και είναι πολύ διαφορετική από το να κάνει κανείς τη φαντασίωσή του πραγματικότητα. Πολλοί μπερδεύονται νομίζοντας ότι ”αφού μου το είπε, θέλει και να το κάνουμε, θέλει να πειραματιστούμε”, αλλά δεν είναι πάντα έτσι».
Άλλωστε, για εμάς τις γυναίκες φαίνεται πως όσα φαντασιωνόμαστε όταν κλείνουμε τα μάτια είναι πολύ διαφορετικά και σαφώς διαχωρισμένα από εκείνα που θέλουμε να κάνουμε κάτω από τα σκεπάσματα. Ερευνητές από το Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας του Μόντρεαλ και την Ψυχιατρική Κλινική Philippe-Pinel δημοσίευσαν μια μελέτη στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Sexual Medicine, σύμφωνα με την οποία μολονότι πολλές γυναίκες περιέγραψαν στους ειδικούς ακραίες ερωτικές φαντασιώσεις, δήλωσαν ότι δεν επιθυμούν να τις πραγματοποιήσουν. Είναι άλλο πράγμα η φαντασίωση και άλλο η ερωτική επιθυμία.
Και η αλήθεια είναι ότι, σε αντίθεση με τους άντρες, περισσότερο μας διεγείρει μια κατάσταση, παρά συγκεκριμένες και μεμονωμένες πράξεις στο κρεβάτι – ή οπουδήποτε αλλού. Διαβάζοντας κανείς τις ανώνυμες επιστολές που έστειλαν όλες εκείνες οι γυναίκες στην Nancy Friday, είναι ξεκάθαρο ότι εμείς οι γυναίκες λατρεύουμε να στήνουμε με το μυαλό μας ηδονικά σενάρια. Πέντε δεκαετίες μπροστά, στο σήμερα, η δημιουργός της ερωτικής εφαρμογής Quinn Caroline Spiegel επιβεβαιώνει ότι αυτό που μας εξιτάρει περισσότερο είναι διαχρονικό: είναι οι ιστορίες στις οποίες μας φανταζόμαστε. Άλλοτε να κυριαρχούμε και άλλοτε να υποτασσόμαστε στα χέρια οικείων ή αγνώστων, άλλοτε μόνες και άλλοτε με έναν ή περισσότερους παρτενέρ, γυναίκες, άντρες ή άτομα διεμφυλικά, σε εσωτερικούς ή εξωτερικούς χώρους, κατά κανόνα οι φαντασιώσεις μας είναι πλασμένες μέσα σε μια ιστορία. «Κοιτάζοντας τα στατιστικά του Quinn», αποκαλύπτει η Spiegel, «είδαμε ότι οι χρήστριες προτιμούν το περιεχόμενο που έχει υπόθεση, λεπτομέρειες και συναίσθημα. Οι γυναίκες που χρησιμοποιούν το Quinn επιθυμούν το σεξ μιας φανταστικής ζωής ή κατάστασης και όχι τη φαντασίωση κάποιας συγκεκριμένης πράξης».
Μεσότιτλος Audio erotica: είναι απλώς πορνό σε ηχητική μορφή;
Η Quinn είναι μία από τις πολλές εφαρμογές που έκαναν την εμφάνισή τους με το ξέσπασμα της πανδημίας, παρέχουν ηχητικό ερωτικό περιεχόμενο και φαίνεται ότι είναι η νέα τάση ειδικά στους κύκλους των πιο νέων κοριτσιών, που τότε βρέθηκαν μακριά από τους συντρόφους τους ή με πολύ λιγότερες ευκαιρίες να γνωρίσουν κάποιον. Το audio erotica είναι σύμφωνα με κάποιους το wellness trend που δημιουργήθηκε στην καραντίνα και που οι γυναίκες το αγκάλιασαν, καθώς επιτρέπει στις χρήστριες να φορέσουν τα ακουστικά τους και να αφήσουν τη φαντασία τους ελεύθερη, ακούγοντας ερωτικές ιστορίες. Στην εφαρμογή Ferly μπορεί κανείς να ακούσει πικάντικες ιστορίες σχεδιασμένες για να σε βάλουν στο κλίμα, με παιχνίδια σόλο ή με συντρόφους και αφηγητή είτε γυναίκα είτε άντρα. Σχεδιάστηκε, όπως λένε οι δημιουργοί της, σε συνεργασία με σεξολόγο, «με βάση τους τρεις πυλώνες του σεξουαλικού well-being: την απόλαυση, την αυτοπεποίθηση και την υγεία». Η Gina Gutierrez δημιούργησε το Dipsea, με ιστορίες διάρκειας 5’-20’ θέλοντας, όπως έχει δηλώσει, να βοηθήσει ώστε η σεξουαλικότητα να μπει στην ίδια κατηγορία αυτοφροντίδας με την άσκηση και τον διαλογισμό, και οι χρήστριες «να νιώσουν πιο συντονισμένες με το σώμα τους, πιο δεμένες με τους/τις συντρόφους τους, πιο πολύ ο εαυτός τους. Να καταλάβουν τι τους αρέσει και να ανοιχτούν στην αυτοανακάλυψη». Η δημιουργός της λέει: «Το πιο πιθανό είναι να σε έχουν διδάξει κάποια πράγματα για το σεξ που δεν σε εξυπηρετούν: ότι πρέπει να ντρέπεσαι για τις επιθυμίες σου ή ότι το σεξ είναι ουσιαστικά ένας αγώνας δρόμου με σκοπό τον οργασμό και αναγκαστικά παρέα με τον σύντροφό σου. Το Dipsea ξαναγράφει το σενάριο, αποπρογραμματίζει αρνητικές πεποιθήσεις και θέτει νέα στάνταρ για τη ζωή και τις σχέσεις των γυναικών. Στο Dipsea έχουμε δύο πιστεύω: πρώτον, σου αξίζει να νιώθεις καλά με το σώμα σου, να ζεις χωρίς ενοχές, να δηλώνεις τις προτιμήσεις σου, να θέτεις τα όριά σου και να το απολαμβάνεις. Το δεύτερο είναι ότι οι ιστορίες έχουν δύναμη. Φωτίζουν τα κομμάτια του εαυτού σου με τα οποία ίσως έχεις χάσει την επαφή, σου δίνουν καινούριες ιδέες και βάζουν φωτιά στη φαντασία σου».
Σε μια εποχή που για το 1/3 των νέων η σεξουαλική εκπαίδευση έρχεται μέσα από την πορνογραφία, σύμφωνα με την έκθεση «Let’s Talk About Sex: The 2022 Report» αλλά και πολλές άλλες έρευνες παγκοσμίως, αυτές οι νέες ερωτικές εφαρμογές ίσως αποτελούν δείκτη μιας ανατροπής. Αν μέχρι τώρα τόσοι νέοι άνθρωποι εκπαιδεύονται στο σεξ και διαμορφώνουν τον ερωτικό τους ψυχισμό σύμφωνα με τη στρεβλή εικόνα της βιομηχανίας του πορνό, ενδεχομένως πλέον εμείς οι γυναίκες να στρεφόμαστε σε πιο υγιείς πρακτικές, επιστρατεύοντας τη δική μας φαντασία, έστω και με βοήθεια μιας ιστορίας που ακούμε από το κινητό.
Εξερευνώντας χωρίς ενοχές το ανεξάντλητο πεδίο των φαντασιώσεων, γνωρίζουμε καλύτερα τον ίδιο μας τον εαυτό. «Αρκετοί δεν επιθυμούν να αναλύουν κάτι που συμβαίνει στο ημίφως του μυαλού τους, από φόβο μήπως χαθεί η δύναμη της διέγερσης», γράφει στο βιβλίο του Ερωτικές Επιθυμίες και Φαντασιώσεις (εκδ. Κέλευθος), ο ψυχολόγος και ψυχαναλυτής δρ Michael J. Bader. «Η ανάλυση όμως όχι μόνο δεν μειώνει τη διέγερση, αλλά βοηθάει και τις δυσλειτουργικές όψεις της να κατανοηθούν». «Στην ψυχοθεραπεία», εξηγεί η δρ Κυριαζίδη, συχνά ζητάμε να μας μιλήσουν για τις φαντασιώσεις, για να δούμε τι ερεθίζει ψυχικά το άτομο, να το καταλάβουμε καλύτερα και να δουλευτούν πράγματα. Αν κάτι είναι παράξενο ή ιδιαίτερο αναφορικά με τον ψυχισμό του, μπορεί μέσω αυτού να δουλευτεί. Αν, για παράδειγμα, η θεραπευόμενη βλέπει στη φαντασίωσή της μια άλλη γυναίκα, τότε θα εξετάσουμε μαζί τις σχέσεις της με τις γυναίκες γενικότερα». Κατ’ αυτή την έννοια, αν το σεξ μάς βοηθά να συνδεθούμε με τον/την σύντροφό μας, οι φαντασιώσεις μας μας φέρνουν πιο κοντά στον ίδιο μας τον εαυτό. Ή όπως έχει δηλώσει ο κριτικός κινηματογράφου Τάσος Θεοδωρόπουλος, «η φαντασίωση μπορεί να σε οδηγήσει στα μεγάλα σκοτάδια σου, αλλά και στην απελευθέρωση δικών σου κομματιών, που πάντα ήθελες να κάνεις, αλλά ποτέ δεν είχες τολμήσει».
ΒΟΧ Φαντασιώσεις που σπάνε τα κοινωνικά καλούπια και τις νόρμες της ηθικής
Δεν είναι καθόλου σπάνιο μια φαντασίωση, όσο δική μας κι αν είναι, να μας σοκάρει, σηκώνοντας μέσα μας ένα τσουνάμι από ντροπή και ενοχές. «Πολύ συχνά συμβαίνει τη μια στιγμή να φαντασιωνόμαστε και το αμέσως επόμενο λεπτό να σκεφτόμαστε “τι μου συμβαίνει;”, “γιατί το σκέφτηκα αυτό;”, “είμαι ανώμαλη;”», επισημαίνει η σεξολόγος, ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια δρ Σμαρούλα Κυριαζίδη. «Τα άτομα σε αυτές τις περιπτώσεις μπαίνουν σε έναν φαύλο κύκλο: το σκέφτομαι για να ερεθιστώ γιατί διαφορετικά δεν μπορώ να κορυφώσω, δεν το μοιράζομαι γιατί θα ντροπιαστώ, άρα το κρατάω για εμένα, φοβούμενη ότι ο άλλος θα μας πει “τι έχεις μέσα σου με αυτό που μου λες;”». Κρίνουμε και κατακρίνουμε τον εαυτό μας, λογοκρίνουμε τις ερωτικές μας σκέψεις και ψαλιδίζουμε τη φαντασία μας. Χωράνε όμως «πρέπει» και «δεν πρέπει» στις φαντασιώσεις; «Κανένα απολύτως», απαντά η ειδικός. «Στη φαντασίωση μπορεί καθένας και καθεμία μας να σκεφτεί ό,τι θέλει για να τον ερεθίσει, αρκεί να το κρατήσει σε επίπεδο φαντασίωσης. Όταν η φαντασίωση γίνεται πράξη, τότε είναι που μπορεί να προκύψουν ζητήματα».
ΒΟΧ Ο μυστικός μου κήπος σε εκατομμύρια εκδοχές / Συνεχίζοντας την κληρονομιά του Ο Μυστικός μου Κήπος
Δεν είναι η πρώτη φορά που μια γυναίκα επιχειρεί, όπως τώρα η Gillian Andreson, να συνεχίσει την κληρονομιά της Nancy Friday. Το 2013, σαράντα χρόνια μετά την πρώτη έκδοση του My Secret Garden: Women’s Sexual Fantasies, η Βρετανίδα Emily Dubberley, ψυχολόγος και συγγραφέας 25 βιβλίων με θέμα το σεξ, τον έρωτα και τις σχέσεις, εξέδωσε το βιβλίο Garden of Desires: The Evolution of Women’s Sexual Fantasies (Ο κήπος των επιθυμιών: η εξέλιξη των γυναικείων φαντασιώσεων, εκδ. Black Lace). Δύο χρόνια μετά την κυκλοφορία του πρώτου μέρους του 50 Αποχρώσεις του Γκρι, η Dubberley θέλησε να δει και πώς είχαν διαμορφωθεί πλέον έπειτα από τόσες δεκαετίες οι γυναικείες φαντασιώσεις, συνθέτοντας στη δική της έκδοση αληθινές μαρτυρίες εκατοντάδων γυναικών, όπως είχε κάνει και η Friday. Το αν το βιβλίο της Gillian Andreson θα έχει να προσθέσει κάτι έπειτα από αυτά τα χρόνια που μεσολάβησαν δεν είναι σίγουρο. Είναι σίγουρο όμως ότι ο μυστικός κήπος μπορεί να έχει εκατομμύρια εκδοχές, όσες είναι και οι γυναίκες στον πλανήτη. Ελπίζουμε ότι ο ελληνικός εκδοτικός κόσμος θα αγκαλιάσει αυτή την τρίτη προσπάθεια να ακουστεί χωρίς φίλτρα η θηλυκή φωνή της επιθυμίας και της ηδονής, μεταφράζοντας και στη γλώσσα μας αυτό το τρίτο βιβλίο-ντοκουμέντο των γυναικείων φαντασιώσεων.
