Πότε μπορούμε να μιλήσουμε για “Σεξ – εξάρτηση”;
Πότε μπορούμε να μιλήσουμε για “Σεξ – εξάρτηση”;
Σεξ – εξάρτηση
Οι όροι «σεξουαλικός εθισμός» ή «σεξουαλική εξάρτηση», είναι ένα αμφιλεγόμενο θέμα για το οποίο υπάρχει διαφωνία μεταξύ πολλών ειδικών αναφορικά με το αν όντως υφίστανται ή όχι.
Ως εξάρτηση γενικά, θα μπορούσε να οριστεί οποιαδήποτε επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά, η οποία σχετίζεται με κάποια ουσία ή όχι, στην οποία το άτομο αισθάνεται υποχρεωμένο να επιμένει, ανεξάρτητα από τον αρνητικό αντίκτυπο που αυτή η συμπεριφορά έχει στη ζωή του ή στις ζωές των γύρω του.
Ο εξαναγκασμός, ο μειωμένος έλεγχος, η επιμονή, η ευερεθιστότητα, η υποτροπή και η λαχτάρα είναι συνήθως τα χαρακτηριστικότερα γνωρίσματα οποιασδήποτε εξάρτησης/εθισμού.
Μιλώντας για σεξουαλική εξάρτηση, κανείς θα μπορούσε να τη θεωρήσει ως έναν από τους πιο περίπλοκους εθισμούς.
Ερωτήματα όπως: «Πότε η ‘φυσιολογική’ σεξουαλική συμπεριφορά διασχίζει την κόκκινη γραμμή και αποτελεί πρόβλημα αλλά και στη συνέχεια εθισμό», καθώς και «Πώς μπορεί κανείς να μετρήσει ως πάρα πολύ τον αυνανισμό ή την παρακολούθηση πορνογραφίας για παράδειγμα» τίθενται προς διερεύνηση εδώ.
Περιγραφή:
Ενώ οι περισσότεροι θεωρούν τη σεξουαλικότητά τους ως ένα θετικό και ευχάριστο κομμάτι της ζωής τους, τα άτομα με κάποια σεξουαλική εξάρτηση καταφεύγουν σε καταναγκαστικές σεξουαλικές σχέσεις ή ακόμα και τελετουργικές συμπεριφορές που ελέγχουν τη ζωή τους και σύντομα τους προκαλούν σοβαρές δυσκολίες τόσο στη διεκπεραίωση της σεξουαλικής πράξης αλλά και εκτός αυτής.
Το σεξ – εξαρτημένο άτομο είναι εθισμένο με λίγα λόγια στη σεξουαλική απελευθέρωση που του προσφέρει η πραγματοποίηση των εν λόγω συμπεριφορών, καθώς τείνει να διαστρεβλώνει κάτι το οποίο είναι φυσικό και ευχάριστο σε μια συμπεριφορά που πληγώνει τον ίδιο ή και κάποιον άλλον ψυχικά αλλά και σωματικά.
Το σεξ – εξαρτημένο άτομο γίνεται έρμαιο των παρορμήσεων του και οδηγείται σε εκτός ελέγχου συμπεριφορές, οι οποίες χρησιμοποιούνται ως μέσο ανακούφισης του συναισθηματικού πόνου ή/και συναισθημάτων που το άτομα γενικότερα δυσκολεύονται να διαχειριστούν.
Για το σεξ – εξαρτημένο άτομο η σεξουαλική εμπλοκή σε τέτοιες πράξεις το ηρεμεί αφού αποτελεί μια βάση πλαισίωσης, ασφάλειας, και αποδοχής. Φαίνεται να μειώνει τη μοναξιά, την κενότητα και την απόρριψη, ωστόσο, μονάχα επιφανειακά. Στην πραγματικότητα η σεξουαλική του εξάρτηση λειτουργεί ως μια κινούμενη άμμος που με κάθε βήμα το κάνει να βυθίζεται όλο και περισσότερο σε αυτά.
Συχνά, η σεξ – εξάρτηση ξεκινά με μια συμπεριφορά ή κάποια συγκεκριμένη σχέση του ατόμου και στη συνέχεια με την πάροδο του χρόνου, επεκτείνεται σε όλο και περισσότερο επικίνδυνες ή/και μη ασφαλείς συμπεριφορές.
Πιο συγκεκριμένα, ως σεξ – εξαρτημένο θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα άτομο με χρόνιες εμμονικές σεξουαλικές σκέψεις και φαντασιώσεις, συνεχή ενασχόληση με το σεξ που δυσχεραίνει την καθημερινότητα του σε επίπεδο κοινωνικό, επαγγελματικό, ακαδημαϊκό, σχεσιακό. Έντονη ανάγκη για κυριαρχία/έλεγχο στους/στις ερωτικούς/ές συντρόφους, γι’αυτό και συνήθως καταφεύγει σε σεξουαλική εμπλοκή με ιερόδουλες, ανήλικα άτομα ή/και άτομα με αναπηρίες.
Συνοψίζοντας, ο καταναγκαστικός καθημερινός αυνανισμός, οι επισκέψεις σε οίκους ανοχής, το ντύσιμο με ρούχα του άλλου φύλου, τα φετιχιστικά αντικείμενα, οι σαδομαζοχιστικές εμπειρίες στο σεξ είναι μονάχα κάποιες (και οι πιο συνήθεις) εκ των συμπεριφορών στις οποίες καταφεύγουν.
Τέλος, μετά τη διεκπεραίωση της όποια σεξουαλικής πράξης, τείνει να νιώθει ενοχή, ντροπή και τύψεις για τις πράξεις του.
Ως αποτέλεσμα, η ζωή του σεξ-εξαρτημένου ατόμου γίνεται αποπνικτική για το ίδιο, με συνέπειες όπως χαμένες σχέσεις, δυσκολίες στην εργασία του, συλλήψεις, οικονομικά προβλήματα κλπ.
Η πλειοψηφία αυτών καταφεύγει στην απομάκρυνση από τον κοινωνικό περίγυρο και αποφεύγει τη συναισθηματική εμπλοκή.
Η επαφή τους με τους άλλους συνήθως, συνδέεται αποκλειστικά για την ικανοποίηση των ιδιαίτερων αναγκών τους και την ανακούφιση από την ένταση που αυτές δημιουργούν.
Ακόμα και οι λόγοι για τους οποίους εμπλέκεται σχεσιακά ένα σεξ-εξαρτημένο άτομο είναι συχνά αμφισβητήσιμοι.
Και αυτό επειδή, χρησιμοποιεί το σεξ ως ένα μέσο αποπλάνησης, ελέγχου, ενοχής και χειραγώγησης και όχι ως μέσο για να λάβει αγάπη, κοντινότητα, να μοιραστεί και να αναπτυχθεί ψυχικά.
Ψυχολογική Οπτική:
Στην προσπάθεια να γίνουν τα πράγματα πιο ξεκάθαρα, η σεξουαλική εξάρτηση θα μπορούσε να οριστεί ως μια δυσλειτουργική μορφή σεξουαλικής πράξης.
Ωστόσο, η σεξουαλική εξάρτηση δε σημαίνει ότι το άτομο εξαρτάται από το/τη συντροφό του για σεξ, ούτε ότι πραγματικά απολαμβάνει το να κάνει σεξ.
Η σεξουαλική εξάρτηση στην πραγματικότητα, δεν έχει καν να κάνει με τη σεξουαλική πράξη.
Σαφέστερα, η σεξουαλική εξάρτηση σημαίνει ότι το άτομο χρησιμοποιεί τη σεξουαλική συμπεριφορά (και συνήθως το άλλο άτομο), για να εκφράσει, να αποκρύψει ή/και να καλύψει άλλα πράγματα.
Πιο αναλυτικά, η σεξουαλική εξάρτηση και δει οι συμπεριφορές που την περικλείουν, δεν είναι παρά μια προσπάθεια του ατόμου να αναπαράγει συμβολικά ρόλους και μνήμες που το έχουν σημαδέψει, ώστε να ξεπεράσει την αγωνία, το φόβο και το άγχος που αυτά προκάλεσαν κάποτε.
Με άλλα λόγια, η καταναγκαστική εμμονή να ελέγξει (φαντασιωσικά ή/και πρακτικά τρίτα άτομα) είναι μια επανορθωτική επούλωση που αναζητά να κάνει ο ψυχισμός του, (κάθε φορά που εμπλέκεται σε κάποια σεξουαλική πράξη), προσπαθώντας να αποκατασταστήσει τα τραυματικά γεγονότα του παρελθόντος.
Έτσι, εμπλεκόμενο στις εν λόγω συμπεριφορές, νιώθει συνάμα ότι αποκτά μια κάποια αίσθηση εαυτού και ταυτότητας.
Για την ακρίβεια, είναι ο μοναδικός τρόπος που έχει «μάθει» να κάνει σχέση με τους άλλους.
Εννοώντας ότι, χωρίς τα παραπάνω μοτίβα δυσκολεύεται τόσο που αποφεύγει την ανθρώπινη επαφή και αυτό, επειδή δεν έχει τα κατάλληλα εργαλεία ώστε να προσεγγίσει, να συνδεθεί και να διατηρήσει μια «υγιή» σχέση εμπλεκόμενο έτσι, εποικοδομητικά με άλλα άτομα.
Ενδιαφέρον αποτελούν τα αποτελέσματα ερευνών που δείχνουν ότι αρκετά σεξ-εξαρτημένα άτομα συνεχίζουν να μένουν με τις πατρικές τους οικογένειες ή προέρχονται από δυσλειτουργικές οικογένειες και τείνουν να αναφέρουν περιστατικά κακοποίησης ή/και αιμομιξίας μέσα στην οικογένεια.
Σεξουαλική ΨυχοΘεραπεία:
Αξίζει να σημειωθεί ότι κάθε μορφή εξάρτησης χειροτερεύει προοδευτικά μέχρις ότου το άτομο να αποφασίσει ότι χρειάζεται να αλλάξει κάτι στη συμπεριφορά του και να απευθυνθεί για βοήθεια.
Αυτό προϋποθέτει το άτομο να είναι πρόθυμο και να ασχοληθεί σοβαρά με τα ζητήματα της ζωής του που εμπεριέχονται και βρίσκουν έκφραση μέσω των (σεξ) εξαρτητικών συμπεριφορών του.
Η ανάκαμψη από την εξάρτηση είναι αρχικά να μάθει να ζει χωρίς να χρειάζεται το «υψηλό επίπεδο διέγερσης» που προσφέρει ο ‘εθισμός’.
Σαφώς, όταν το θέμα του εθισμού είναι κάποια ουσία για παράδειγμα, η απάντηση είναι απλή. Χρειάζεται το άτομο να την περιορίσει σταδιακά ή σε άλλες περιπτώσεις να απέχει ολοκληρωτικά και για πάντα.
Ωστόσο, όταν το επίκεντρο της εξάρτησης είναι η σεξουαλική έκφραση και συμπεριφορά, τα πράγματα γίνονται περίπλοκα, καθώς η έκφραση των βιολογικών και συναισθηματικών αναγκών κάθε ατόμου γίνεται μέσω της σεξουαλικής του συμπεριφοράς.
Γι’ αυτό και η σεξουαλική ψυχοθεραπεία προσανατολίζεται στη διερεύνηση των σεξ-εξαρτητικών συμπεριφορών του, αποσαφηνίζοντας ποιες ψυχικές του ανάγκες ικανοποιούνται και καλύπτονται μέσω της συνεχούς ενασχόλησης με το σεξ.
Πιο αναλυτικά, προτείνεται ένα ψυχοθεραπευτικό πρόγραμμα δώδεκα βημάτων, σύμφωνα με το οποίο η όποια σεξουαλική συμπεριφορά χαρακτηρίζεται ως «υγιής» και αμιγώς σεξουαλική ή ως «σεξουαλικοποίηση» αντίστοιχα, δηλαδή μια συμπεριφορά που λειτουργεί ως δίοδος για να καλυφθούν άλλες ψυχικές ανάγκες του ατόμου (έλεγχος, άγχος, φόβος).
Έτσι, το σεξ-εξαρτημένο άτομο αντιλαμβάνεται ποιες συμπεριφορές του τείνουν να είναι καταχρηστικές, υψηλού κινδύνου, οδυνηρές, δαπανηρές και καταναγκαστικές και κατά συνέπεια βλαβερές για τον ψυχισμό και το σώμα του.
Η αποχή στο εν λόγω πρόγραμμα ψυχοθεραπείας δεν σημαίνει να σταματήσει το άτομο τη σεξουαλική δραστηριότητα, αλλά να κατανοεί και να οριοθετεί τα συναισθήματά του, βρίσκοντας μια πιο υγιή και εποικοδομητική έκφραση αυτών.
Ο θεραπευτής εδώ, καλείται να βοηθήσει το άτομο να «αναρρώσει σεξουαλικά», να του εμφυσήσει το μηχανισμό της «σεξουαλικής ψυχραιμίας», συνάπτοντας μαζί του ένα σχέδιο «σεξουαλικής αποκατάστασης» το οποίο θα περιλαμβάνει την αναγνώριση των σεξ-εξαρτητικών συμπεριφορών, την κατανόηση αυτών, την αποσύνδεση τους από την όποια ευχαρίστηση και ανακούφιση προσφέρουν και τέλος την αντικατάσταση τους από άλλες περισσότερο εποικοδομητικές για την υγιή σεξουαλική έκφραση του ατόμου.
Παράλληλα, η επανένταξη του ατόμου στις κοινωνικές δεξιότητες και η σταδιακή αναδόμηση μιας ισχυρής εικόνας εαυτού είναι αναμφισβήτητα απαραίτητα κομμάτια του θεραπευτικού πλάνου.
Επικοινωνήστε μαζί μας για περισσότερες πληροφορίες.
Διαβάστε επίσης: στυτική δυσλειτουργία – 4 διαφορετικά σενάρια.
